TOPMANAGEMENT

30 Machtigste vrouwen van Nederland

Steeds meer 'Nederlandse' topvrouwen zijn niet Nederlands. Bij grote concerns als ING, Aegon, Ahold en Shell, die hun omzet merendeels uit het buitenland halen, eisen buitenlandse vrouwen hun plek in het topmanagement op. De Nederlandse vrouwen laten het ondertussen afweten.

2004/09/10 in Management Team p.28-34 door Monique van den Heuvel en Jos van Hezewijk

rang 2004	2002	2000	1996	naam
1	15	17	4	Neelie Kroes (1941)
	ex-minister Verkeer & Waterstaat, Europees Commissaris (per 1 november 2004)
	lid rvc NS, lid rvc New Skies Satellites, lid rvc P&O Nedlloyd
	Andere commissariaten Ballast Nedam, Corio, Lucent NL, Thales en Volvo
	Belangrijkste bestuursfuncties Rembrandthuis, Nyenrode, Delta Psychiatrisch Ziekenhuis en Trans-European Network
2	--	--	--	Linda Cook (1958) (VS)
	groepsdirecteur Shell
	lid rvc Intergen
	Andere commissariaten Boeing (VS)
3	10	4	--	Trude Maas-de Brouwer (1946)
	president Hay Vison Society
	lid rvc ABN Amro, lid rvc Schiphol
	Andere commissariaten Philips NL
	Belangrijkste bestuursfuncties Eerste Kamer (PvdA), TNO, Van Leer, Twynstra Gudde, Nuffic en Archief Vrouwenbeweging
4	16	13	7	Dien de Boer-Kruyt (1944)
	persoonlijk adviseur
	lid rvc Reed Elsevier, lid rvc Sara Lee/DE, ex-lid rvc HBG
	Andere commissariaten Imtech
	Belangrijkste bestuursfuncties SNV
5	04	--	--	Marike van Lier Lels (1959)
	coo Schiphol
	lid rvc KPN
	Andere commissariaten United Services Group
	Belangrijkste bestuursfuncties Design Academy, TUD, de Baak, VNO-NCW en Koning Willem I Stichting
6	1	1	3	Lutgart van den Berghe (1951) (B)
	hoogleraar Rijksuniversiteit Gent
	lid rvc SHV, lid rvc CSM, ex-lid rvc ING, ex-lid rvc KLM
	Andere commissariaten Capco (B)
	Belangrijkste bestuursfuncties Vlerick School voor Management
7	5	8	10	Annemiek Roobeek (1958)
	hoogleraar Nyenrode
	lid rvc Fortis, ex-lid rvc SNT
	Andere commissariaten PCM
	Belangrijkste bestuursfuncties Meeting More Minds BV, De Digitale Stad, Aedes en The Big Picture BV
8	13	5	9	Christine Morin-Postel (1946) (FR)
	oud-voorzitter Generale Maatschappij (B)
	lid rvc Shell (nieuw), ex-lid rvc Fortis
9	2	--	--	Luella Gross Goldberg (1937) (VS)
	ex-lid board ReliaStar (VS)
	lid rvc ING
10	9	7	--	Toni Rembe (1936) (VS)
	ex-partner Pillsbury Winthrop
	oud-non-executive lid board Transamerica
	lid rvc Aegon
11	11	3	--	Louise Groenman (1940)
	ex-lid Tweede Kamer (D66)
	lid rvc ABN Amro
	Belangrijkste bestuursfuncties Aidsfonds, LBL Expertisecentrum Leeftijd en Maatschappij, GAK en SCP
12	12	12	--	Linda Chalker of Wallasey (1942)
	lid rvc Unilever
13	--	--	--	Margriet Tiemstra (1954)
	lid rvb Achmea, lid rvc Telegraaf
14	--	--	--	Bea Irik (1956)
	ex-wethouder Amsterdam (PvdA)
	regiodirecteur Zorginstelling Ylanden
	lid rvc Nuon
15	18	23	--	Els Swaab (1946)
	advocaat Boekel De Nerée
	lid rvc De Nederlandsche Bank
	Belangrijkste bestuursfuncties Stichting Parool
16	--	--	--	Marie-Christine Lombard (1958) (Fr)
	lid rvb TPG
17	--	--	--	Cynthia Schneider (1952) (VS)
	oud-ambassadeur VS
	lid rvc Ahold (tot 2005)
18	--	--	--	Karen de Segundo (1947)
	manager Shell
	lid rvc Ahold
19	19	--	--	Charlene Heineken (1954)
	lid raad van beheer Heineken Holding
20	8	11	14	Yvonne van Rooij (1951)
	voorzitter college van bestuur Universiteit Utrecht, ex-staatssecretaris (CDA)
	lid rvc BNG, ex-lid raad van toezicht Rabobank, ex-lid rvc NS, ex-lid rvc Urenco NL
21	24	21	--	Louise Engering-Aarts (1947)
	wethouder Den Haag (VVD)
	lid rvc BNG
	Belangrijkste bestuursfuncties RUL en VNG
22	--	--	--	Marjan Oudeman (1958)
	lid directie Corus NL
23	21	18	--	Virginia Bottomley (1948) (GB)
	ex-minister GB
	lid rvc Akzo Nobel
24	--	--	--	Pamela Boumeester (1959)
	lid directie NS Reizigers
	lid rvc Delta Lloyd
25	29	--	--	Nancy McKinstry (1959) (VS)
	voorzitter rvb Wolters Kluwer
26	45	--	--	Irene Asscher-Vonk (1944)
	hoogleraar KUN
	lid rvc KLM (nieuw), ex-lid rvc Vedior
	Belangrijkste bestuursfuncties Rijksmuseum en SER
27	61	--	--	Annemiek Fentener van Vlissingen (1961)
	oud-manager SHV
	lid rvc SHV
28	30	--	--	Jane Frost (1957) (VS)
	directielid Greystones Consultancy
	lid rvc Wolters Kluwer
29	--	--	--	Phyllis Kaminsky (1936)(VS)
	oud-vertegenwoordiger VN
	lid rvc Vedior
30	41	32	--	Willemien Montfrans-Hartman (1941)
	ex-lid dagelijks bestuur CDA, ex-burgemeester Katwijk, medewerker Boer & Croon
	lid rvc Delta
	Belangrijkste bestuursfuncties Natuurmonumenten

De machtigste vrouw van het Nederlandse bedrijfsleven is Neelie Kroes. De voormalig minister van Verkeer en Waterstaat en voormalig president van het college van bestuur van Nyenrode staat dit jaar voor de tweede keer op deze begerenswaardige plaats, volgens een onderzoek van Elite Research dat het aantal topfuncties (raad van bestuur en commissariaten) meet. Op de tweede plaats staat de Britse Linda Cook, gevolgd door Trude Maas-de Brouwer. Opvallend aan deze ranglijst van dertig machtigste vrouwen is dat een groeiend aantal namen afkomstig is uit het buitenland: 35 procent tegen 8 procent acht jaar geleden. Zo is de uit Frankrijk afkomstige Christine Morin-Postel (8) onlangs commissaris geworden bij Shell en werd haar landgenote Marie-Christine Lombard (16) recent bestuurder bij TPG. Het Brits-Nederlandse Unilever heeft de Britse Linda Chalker of Wallasey in haar gelederen. En ook de Gentse hoogleraar Lutgart Van den Berghe, de voorgangster van Kroes die jaren achtereen de machtigste topvrouw in Nederland was, komt niet uit Nederland, maar uit België. Nederlandse topvrouwen lopen duidelijk nog ver achter bij hun buitenlandse collega’s. Bij grote concerns als ING, Aegon, Ahold en Shell, die hun omzet merendeels uit het buitenland halen, eisen de buitenlandse vrouwen stuk voor stuk een plek in het topmanagement op. En bij grote overnames waar buitenlandse concerns bij betrokken zijn, zorgen de topvrouwen aldaar dat ze erbij zijn. Het zal niemand verbazen dat het in driekwart van de gevallen om Amerikanen gaat.

Jammer is het dan ook dat de machtigste vrouw van Nederland haar plek volgend jaar al weer verliest. Want Kroes ruilt het bedrijfsleven in voor de post van commissaris Mededinging in de Europese Commissie. En dat betekent dat ze haar commissariaten aan de wilgen moet hangen. Kroes is overigens niet de eerste topvrouw die meent dat de echte macht niet in het bedrijfsleven maar in de politiek gezocht moet worden. Net als de huidige minister van Verkeer en Waterstaat Karla Peijs (nummer 3 in 2002) en minister van VROM Sybilla Dekker (nummer 10 in 2002) gaat Kroes liever voor macht dan voor het grote geld.

Carrièrepad

De noodzakelijke bestuurlijke ervaring om tot de top-30 machtigste vrouwen van Nederland te kunnen doorstoten, wordt steeds vaker in het bedrijfsleven opgedaan en minder in de politiek. Was acht jaar geleden nog het merendeel afkomstig uit de politiek, in 2004 is dat nog maar een kwart. Linda Cook, die na het vertrek van Kroes naar de Europese Commissie zelfs de top-30 gaat aanvoeren, wordt de eerste nummer één die geschoold is in het bedrijfsleven. Ook de nummer vier, Marike van Lier Lels, komt uit het bedrijfsleven; zij is operationeel directeur van Schiphol. Margriet Tiemstra, die vanuit het niets op dertien komt, zit in de raad van bestuur van Achmea. En nieuweling Karen de Segundo (plaats 18) is manager bij Shell.

Een ander aantrekkelijk carrièrepad voor vrouwen met commerciële aspiraties is de wetenschap. Hoewel maar relatief weinig vrouwen de academische toga mogen aantrekken, is het een mooi opstapje naar een commissariaat. Van de dertig machtigste vrouwen heeft 16 procent een universitaire beroepsachtergrond. Zo doceert Annemiek Roobeek op Nyenrode, Irene Asscher-Vonk in Nijmegen en Lutgart Van den Berghe in Gent. Evenals de mannen lijken vrouwen niet aan ‘plucheplakkerij’ te doen. Slechts vijf van de dertig topvrouwen staan al zo’n tien jaar in de top-30, namelijk Neelie Kroes, Dien de Boer-Kruyt, Lutgart Van den Berghe, Annemiek Roobeek en Yvonne van Rooij. Wel zijn de commissariaten in die periode soms gewisseld. Zo raakte Van den Berghe commissariaten kwijt bij ING en KLM. Bij KLM was geen plaats meer voor een vrouw na de overname door Air France. En Van Rooij verruilde haar commissariaat bij de Rabobank voor een bij de Bank Nederlandse Gemeenten. Net als de mannen hebben maar weinig vrouwen te vrezen voor de code-Tabaksblat. Helaas gaat het vooralsnog niet meer vooruit met de topvrouwen. Weliswaar komen er in het mannenbolwerk van de top-500 en top-100 ondernemingen ieder jaar zo’n 15 procent nieuwe topvrouwen bij, maar gaan er ongeveer evenveel weer weg. Geen enkele hedendaagse topvrouw kan nog tippen aan Meini Epema-Brugman, Tweede-Kamerlid voor de PvdA, die tientallen jaren de lijst van machtigste vrouwen aanvoerde en in haar hoogtijdagen zelfs zeven topcommissariaten had. Kroes evenaarde haar heel even, maar vertrekt naar de Europese Commissie. En er tekent zich nog geen even indrukwekkende vervangster voor haar af.